ଏଥର ନିର୍ଜାଲା ଏକାଦାଶିର ଉପବାସ ସୋମବାର, ଜୁନ୍ 21 ରେ ପଡୁଛି। ଶାସ୍ତ୍ରରେ, ଏହି ଉପବାସ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଯୋଗ୍ୟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ଦିନ ଉପବାସର ଫଳାଫଳ ବର୍ଷର ଅବଶିଷ୍ଟ 23 ଏକାଦାଶି ପାଇଁ ଉପବାସ ସହିତ ସମାନ। ଏହି ଉପବାସକୁ ପାଳନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ କରେ ଏବଂ ଜୀବନରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ବସ୍ତୁର୍ ସୁଖ ପାଇଥାଏ। ଏକାଦଶୀ ଉପବାସ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟରୁ ଦ୍ୱାଦଶ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥାଏ ଏବଂ ଏହି ଉପବାସରେ ବିଶେଷ ନିୟମ ପାଳନ କରାଯାଏ। ବିଶେଷକରି ନିର୍ଜାଲା ଏକାଦାଶିରେ ଖାଦ୍ୟ ବିଷୟରେ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଅଛି। ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏପରି ନିୟମ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଯାଉଛୁ ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଲୁଚି ରହିଛି।
ନିର୍ଜାଲା ଏକାଦାଶିରେ ଦାନ କଲେ ବହୁତ ପୁନ୍ୟ ମିଳିଥାଏ। ଏଥିରେ ଆପଣ କଳସ,ଶସ୍ୟ କପଡା,ଜୋତା,ପଙ୍ଖା ଇତ୍ୟାଦି ଦାନ କରିପାରିବେ। ନିର୍ଜାଲା ଏକାଦାଶିରେ ସକାଳୁ ଜଲ୍ଦି ଉଠି ଏକ ଲୋଟା ପାଣିରେ ସିନ୍ଦୁର ଢାଳି ଭଗବାନ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ଅର୍ପିତ କରନ୍ତୁ,ଏବଂ ହଳଦିଆ ରଙ୍ଗର ବସ୍ତ୍ର ପିନ୍ଧି ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପୂଜା କରନ୍ତୁ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସହ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର୍ ମଧ୍ୟ ପୂଜା କରନ୍ତୁ। ଏବଂ ପଞ୍ଚାମୃତର୍ ସେବନ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ସେହିଦିନ କଳସ ଦାନ କରନ୍ତୁ। ଏବଂ ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ଦେହ ଖରାପ ଅଛି ତେବେ ପାଣିରେ ଲେମ୍ବୁ ପକାଇ ପି ପାରିବେ। ଯଦି ଆପଣ ଉପବାସ କରିପାରିବେ ନାହିଁ ତେବେ ଆପଣ ଫଳ ମଧ୍ୟ ଖାଇପାରିବେ। ଏବଂ ଆପଣ ଓଁ ନମଃ ଭାଗବତ ବସୁଦେବାୟ ନମଃ ଜପ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ଅପଙ୍କ ଏହିଦିନ ଜମାରୁ ସୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ।
ଏହି ବ୍ରତକୁ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ଆପଣଙ୍କୁ ଦାନ ଦେଇ ଭଂଗନ୍ତୁ। ଏହିଦିନ ବିଲକୁଲ ତୁଳସୀ ପତ୍ର ତୋଳାନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏହିଦିନ ସ୍ୱାମୀ ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀ ବ୍ରାମହଚାରିତ୍ୱ ପାଳନ କରନ୍ତୁ। ଏବଂ ମଦ ସେବନ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ ଏବଂ ଖରାପ କଥା କୁହନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏହି ଏକାଦଶୀ କୁ ପାଣ୍ଡବ ଏକାଦଶୀ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଏଥିରେ ଆପଣ ଭୁଲରେ ଦାନ୍ତ ଘସନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏହିଦିନ ବେଡ଼ ରେ ଶୋଇବାକୁ ବାରଣ କରାଅ ଯାଇଛି। ଏହିଦିନ ଚାଉଳର ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏହି ଦିନ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ତୁଳସୀ ପତ୍ର ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ଅର୍ପିତ କରନ୍ତୁ। ଏକାଦଶୀ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅସ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କିଛି ଖାଇବା କଥା ନୁହେ ଏବଂ ଦାନ କରି ଏହି ଉପବାସ ଭାଙ୍ଗିବା ଉଚିତ। ଏହି ନିର୍ଜାଲା ଏକାଦାଶି କରିବା ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତ ପାପ ନାଶ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଯମ ନର୍କକୁ ନେଇ ନଥାଏ। ଏବଂ ଏହି ପୁନ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଆତ୍ମା ବିଷ୍ଣୁ ଲୋକକୁ ଯାଇଥାଏ।।
